با اینکه واژه دیجیتال مارکتینگ در اوایل قرن ۲۱ رایج شد اما دیجیتال مارکتینگ نزدیک به ۱۰۰ سال قبل‌تر وجود داشته است. در زیر تصویر اولین دیجیتال مارکتر تاریخ را مشاهده می‌کنیم:
این شخص کسی نیست جز گولیلمو مارکونی، مخترع رادیو، که در سال ۱۸۹۶ اولین انتقال سیگنال وایرلس را برای عموم به نمایش گذاشت. اندکی بعد از این ماجرا که در انگلستان اتفاق افتاد، سیگنال‌های مورس نیز بر فراز آبهای آزاد قابل انتقال بودند. با اینکه ۱۰ سال طول کشید تا رادیو در دسترس عموم قرار بگیرد اما مطمئنا خیلی طولی نکشیده است که سازندگان آن متوجه شوند می‌توانند از آن برای فرآیند فروش استفاده کنند. اولین اجرای زنده در رادیو پخش یک اپرا بود که بعد از آن افراد شروع به خریدن بلیط آن اپرا کردند! در همینجا بود که استراتژی دیجیتال مارکتینگ متولد شد. حتما با شنیدن این مطالب شگفت‌زده شده‌اید و انتظار داشتید از گوشی‌های هوشمند، اپلیکیشن‌ها و شبکه‌های اجتماعی یا وب‌سایت‌ها صحبت کنیم. در حالی که در رادیو اصلا از اینترنت استفاده نمی‌شود.
تعریف دیجیتال مارکتینگ
دیجیتال مارکتینگ تبلیغاتی است که از طریق کانال‌های دیجیتال به دست افراد می‌رسد.
کانال‌های مانند: شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌های موبایل، ایمیل، وب‌سایت‌ها، موتورهای جستجو و… یا به صورت ساده‌تر می‌توان گفت: دیجیتال مارکتینگ هر نوعی از بازاریابی کالا و خدمات است که با استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی انجام می‌شود، حتی دستگاههایی مانند رادیو و تلویزیون که از اینترنت نیز استفاده نمی‌کنند شامل بازاریابی آفلاین می شوند.
به همین دلیل است که می‌توان گفت دیجیتال مارکتینگ قبل از قرن ۲۱ نیز وجود داشته است و فقط محدود به بازاریابی محتوایی، سئو یا شبکه‌های اجتماعی نیست. دیجیتال مارکتینگ می‌تواند هم به صورت آنلاین و هم به صورت آفلاین انجام شود. و هر دوی اینها برای انجام صحیح استراتژی دیجیتال مارکتینگ یک کسب‌وکار اهمیت دارند.
چرا دیجیتال مارکتینگ مهم است؟
حتما شما هم تبلیغات بیلبوردی را در خیابان‌ها مشاهده کرده‌اید.
شاید فکر کرده باشید که چقدر نسبت به قبل توجهتان به این بیلبوردها کمتر شده است. حتی هنگامی که سوار اتوموبیل یا اتوبوس هستید نیز سرگرم گوشی خود هستید. (یا شاید مشغول تماشای ویدئوی در LCDهای کوچک اتوموبیل خود یا اتوبوس هستید.) نگاه‌ها و توجه افراد به سوی دستگاه‌های دیجیتال است. به همین دلیل است که دیجیتال مارکتینگ از اهمیت خاصی برخوردار است. از این به بعد که سوار تاکسی یا اتوبوس شدید به رفتار افراد و استفاده آنها از وسایل دیجیتال بیشتر دقت کنید. در دنیایی که حتی ۹ درصد از رانندگانش نیز هنگام رانندگی مشغول کار با تلفن همراه هستند چطور می‌توان دیگر به بیلبوردها امیدوار بود؟
اکنون افراد، بسیاری از ساعات زندگی خود را در دنیای دیجیتال گذرانده و در حال استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی هستند. به عنوان مثال آمریکایی‌ها به صورت میانگین بیش از ۱۱ ساعت را در طول روز در حال استفاده از وسایل الکترونیک هستند. این وسایل الکترونیک بر خلاف بیلبوردها در خانه افراد نیز حضور دارند و به همین دلیل دیجیتال مارکتینگ رشد بسیار خوبی داشته است. بیایید در ادامه این مقاله با هم نگاهی کلی به فضای دیجیتال مارکتینگ داشته باشیم.
دیجیتال مارکتینگ در یک نگاه
دو ستون اصلی دیجیتال مارکتینگ، بازاریابی آفلاین و بازایابی آنلاین است.
در زیر نگاهی گذرا به قسمت‌های مختلف بازاریابی آنلاین خواهیم انداخت. ۷ دسته بزرگ بازاریابی آنلاین عبارت‌اند از:
- سئو یا بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو (SEO)
- بازاریابی موتورهای جستجو (SEM)
- بازاریابی محتوایی
- بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
- تبلیغات کلیکی
- همکاری در فروش
- ایمیل مارکتینگ
در بازاریابی آفلاین نیز انواع مختلفی وجود دارد که در زیر به ۴ مورد از آن اشاره خواهیم کرد. اولین مورد حالتی است که عملیات بازاریابی شما کاملا آفلاین است اما به وسیله دستگاه‌های الکترونیک بهبود یافته است.
به عنوان مثال حالتی را در نظر بگیرید که مشتریان در یک رستوران برای ایجاد سفارش خود از یک تبلت استفاده می‌کنند. در این حالت می‌توانند عکس‌های با کیفیتی از غذا را مشاهده کرده و جزئیات سفارش خود را ثبت کنند. اینجا به یک نوع بازاریابی آفلاین مواجه هستیم که به وسیله یک دستگاه الکترونیکی بهبود یافته است. مورد دوم بازاریابی رادیویی است. هر تبلیغ تجاری که از رادیو می‌شنوید از این دسته است. دسته سوم، تبلیغات تلویزیونی است که بیش از نیم قرن از به وجود آمدن آنها می‌گذرد. مورد آخر نیز که با وجود مشکلات فراوان به سرعت و با ابعاد گسترده‌‌تری در حال رشد است بازاریابی تلفنی است.
از آنجا که به بازاریابی آنلاین بسیار پرداخته شده است بیایید در ادامه مقاله با جزئیات بیشتری به این ۴ مورد بپردازیم.
بازاریابی آفلاین به کمک دستگاه‌های دیجیتالی
در دنیای دیجیتال اکنون، حتی بیلبوردهایی داخل شهر نیز اکثرا به صورت دیجیتالی در آمده‌اند تا بتوانند نظر افراد را به خود جلب کنند.
شما نیز می‌توانید مانند مثالی که از یک رستوران زدیم، کالا یا خدمات خود را به وسیله لوازم الکترونیکی به افراد معرفی کنید تا درک بهتری از آن داشته باشند. به خصوص اگر کالا یا خدمات شما الکترونیکی است، ارائه یک پیش‌نمایش و دمو از آن، یکی از ارکان اصلی دیجیتال مارکتینگ شما می‌باشد. به عنوان مثال اگر به فروشگاه‌هایی که موبایل و تبلت می‌فروشند رفته باشید می‌بینید که نمونه‌های زیادی قرار داده شده است تا مشتریان بتوانند گوشی‌ها و تبلت‌های جدید را تست کنند.
مثال دیگر کنسول بازی پلی‌استیشن است که در شروع کار خویش، یک سی‌دی شامل دموی بازی‌های جدید را همراه با بازی خریداری شده و یا همراه با مجلات به مشتریان خود می‌داد یا اگر خاطرتان باشد همراه با برخی مجلات برای شما یک سی‌دی هم ارسال می‌شد و افراد نیز شوق بسیار زیادی برای مشاهده این سی‌دی یا دی‌وی‌دی داشتند. حتی خواننده‌هایی که موزیک خود را روی یک سی‌دی رایت می‌کنند و به افراد می‌دهند تا آن را گوش کنند نیز خواسته یا ناخواسته از بازاریابی آفلاین در حوزه دیجیتال مارکتینگ استفاده می‌کنند.
رادیو مارکتینگ
رادیو بیش از ۱۰۰ سال پیش شروع به فعالیت کرد و هنوز هم در کنار ماست.
هنوز هم تعداد زیادی از مردم به روش‌های مختلف و در مکان‌های گوناگون به رادیو گوش می‌دهند. حتی برخی این کار را با استفاده از اینترنت انجام می‌دهند. با اینکه استفاده از رادیو بسیار محدود شده است اما هنوز یک روش مناسب برای تبلیغات است. علاوه بر تبلیغاتی که در بین برنامه‌های رادیویی وجود دارد، در رادیوهای اینترنتی شاهد تبلیغات قبل از شروع برنامه نیز هستیم. شما نیز می‌توانید از ایستگاه‌های رادویی محلی یا سراسری برای تبلیغ کالا و خدمات کاری خود استفاده کنید.
بازاریابی تلویزیونی
به نظر می‌رسد که تبلیغات تلویزیونی هیچگاه به پایان نمی‌رسد. تلویزیون جایی است که سالانه مبالغ زیادی برای تبلیغات در آن به هدر می‌رود.
بعد از ظهور سایت یوتیوب و سایت‌هایی از این دست، تاثیر تبلیغات تلویزیونی با سرعت زیادی در حال کاهش است. اما شاید با خود بگویید چرا با اینکه اغلب افراد در روز چندین ساعت تلویزیون نگاه می‌کنند، تبلیغات تلویزیونی بسیار کم اثر و کم ارزش شده است؟ پاسخ این است که تبلیغات تلویزیونی برای همگان یکسان نمایش داده می‌شود و شخصی‌سازی نشده است. در حالی که در فضای موتورهای جستجو، شبکه‌های اجتماعی و ایمیل مارکتینگ ما معمولا تبلغاتی را دریافت و مشاهده می‌کنیم که به ما مرتبط است و هرچیزی که به ما ارتباطی ندارد را نادیده می‌گیریم.
اما اگر حوصله نداشته باشیم تبلیغات تلویزیونی را ببینیم کافیست برنامه‌های تلویزیونی را ضبط کرده و بعدا مشاهده کنیم و تبلیغات آن را هم رد کنیم! اما بازاریابان با هوش می‌دانند که نباید برای همگان یک تبلیغ را پخش کنند. به عنوان مثال تماشای تبلیغات مرتبط با اضافه وزن یا دیابت شاید برای یک نوجوان ناگوار باشد. اما با تمام این اوصاف هنوز تبلیغات تلویزیونی کاملا بی‌ارزش نشده است و نوعی از آن هنوز کاربردی است. شما باید تبلیغات جذابی بسازید و آن را در برنامه‌های پربازدید مثل مسابقات فوتبال پخش کنید. بدین صورت تبلیغ شما در شبکه‌های اجتماعی نیز به دفعات زیادی به اشتراک گذاشته خواهد شد و نتیجه آن را خواهید دید. شاید هزینه این روش زیاد باشد اما بازدهی خوبی برای شما خواهد داشت.
بازاریابی تلفنی
امروزه بسیاری از افراد دارای تلفن همراه هوشمند هستند. و اغلب افراد به نحوی به اینترنت دسترسی دارند.
سالانه حجم زیادی از تبلیغات از طریق تلفن‌های هوشمند به نمایش گذاشته می‌شود. اما ما قصد داریم به جنبه آفلاین تلفن همراه بپردازیم. تمامی تلفن‌های همراه قادر به برقراری تماس و ارسال SMS هستند و از این روش نیز می‌توان برای بازاریابی استفاده کرد. در حالی که تقریبا بازاریابان تلفنی روزی ۳ فروش را به ثبت می‌رسانند (برای هر فروش حدودا باید با ۵۲ نفر تماس گرفت) که در مقایسه با نرخ تبدیل در شبکه‌های اجتماعی یا ایمیل مارکتینگ پایین‌تر است، هنوز این نوع بازاریابی، روشی مرسوم در بازاریابی است.
روش بازاریابی تلفنی بیشتر در کسب‌وکارهای B2B نتیجه بهتری را برای شما به ارمغان خواهد آورد. همچنین سعی کنید قبل از اقدام به فروش ارتباط خوبی با فرد مقابل ایجاد کنید. روش بهتر بازاریابی پیامکی است. معمولا پیام‌هایی که به صورت آنلاین یا آفلاین فرستاده می‌شوند حتما خوانده می‌شوند. با توجه به افزایش ارسال فایل‌های تصویری مختلف بین کاربران، ارسال متن نیز هنوز از ارزش بالایی برخوردار است. البته نباید بی اجازه به افراد پیامک ارسال کنید. بلکه بهتر است به نوعی از آنها اجازه بگیرید. به عنوان مثال می‌توانید بگویید در صورت تمایل برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد کالا و محصولات شما عدد خاصی را به شماره مد نظر شما ارسال کنند. ارسال تخفیفات و اطلاع‌رسانی فروش‌های ویژه می‌تواند دلیل خوبی برای این باشد که یک رستوران یا فروشگاه به مشتریان خود پیامک ارسال کند.
بازاریابی پیامکی
از آنجا که چیزی نزدیک به ۹۸ درصد پیامک‌ها خوانده می‌شود و ۹۰ درصد آنها در همان ۳ دقیقه اول دریافت، دیده می‌شوند، بازاریابی پیامکی می‌تواند گزینه خوبی برای عملیات بازریابی شما باشد. روش دیگر بازاریابی آفلاین به وسیله تلفن همراه استفاده از QR code است. البته این روش آنطور که باید پیشرفت نکرد و امروزه یک روش کم ارزش محسوب می‌شود. برای دریافت اطلاعات QR code باید اپلیکیشن‌های خاصی را روی موبایل نصب کرد. معمولا نیز این کدها در مکان‌های مناسبی نصب نمی‌شوند و برای انواع تلفن‌ها با سایزهای مختلف نیز بهینه‌سازی نشده‌اند.
با توجه به این مسائل و پیچیدگی‌هایی که QR code دارد توصیه نمی‌شود که وقت و سرمایه خود را به این روش اختصاص دهید. در پایان دوباره خاطر نشان می‌کنیم که نیازی نیست برای دیجیتال مارکتینگ حتما از اینترنت استفاده کنید. روش‌های آفلاینی هم وجود دارند که در کنار روش‌های آنلاین می‌توانند نتایج خوبی را برای شما به ارمغان بیاورد.